Hướng dẫn sử dụng các chất điều hoà sinh trưởng cây trồng trong nông nghiệp hiện đại

(A) Chất điều hòa sinh trưởng cây trồng là gì?

Chất điều hòa sinh trưởng cây trồng là những hợp chất hóa học, thường được tổng hợp qua phương pháp hóa học hoặc vi sinh. Chúng có tác động tương tự như hormone thực vật tự nhiên, giúp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt hơn. Hormone tự nhiên được gọi là hormone nội sinh, còn các chất điều hòa sinh trưởng bổ sung vào gọi là hormone ngoại sinh.

(B) Các loại chất điều hòa sinh trưởng cây trồng

Hiện có năm loại hormone thực vật phổ biến: auxin, gibberellin, ethylene, cytokinin và acid abscisic. Ngoài ra còn có brassinolide, polyamine, acid salicylic và acid jasmonic. Trong nông nghiệp, hơn 40 loại chất điều hòa sinh trưởng khác nhau được ứng dụng, như gibberellin, acid naphthalene acetic, acid indole acetic, acid butyric indole, 2,4-D, 6-benzylaminopurine, kinetin, ethephon và brassin.

(C) Cơ chế hoạt động của chất điều hòa sinh trưởng cây trồng

1. Kích hoạt gen và điều chỉnh sự mềm dẻo của tế bào: Kích thích tăng trưởng tế bào, tăng cường hoạt động enzyme và điều chỉnh quá trình phân chia tế bào.
2. Thúc đẩy mọc chồi, rễ: Kích thích hình thành chồi và rễ, giúp cây ra hoa và tăng trưởng nhanh.
3. Phá vỡ trạng thái ngủ của cây: Giúp cây tăng trưởng theo chiều dọc, ra chồi hoa nhanh.
4. Kích thích quả chín, rụng lá: Tăng hoạt động enzyme hô hấp, giúp quả chín sớm và cây già hóa nhanh hơn.

(D) Phương pháp chuẩn bị chất điều hòa sinh trưởng

Các chất điều hòa sinh trưởng thường không tan trong nước và chỉ tan trong dung môi hữu cơ, nên cần chọn dung môi phù hợp để hòa tan các chất này trước khi dùng.

(5) Ứng dụng của chất điều hòa sinh trưởng cây trồng trong nông nghiệp

1. Phá vỡ trạng thái ngủ của hạt giống, kích thích nảy mầm

   • Gibberellin có tác dụng phá vỡ trạng thái ngủ của hạt giống cây có múi, đào, nho, cam ngọt, phỉ, và đu đủ.
   • Dùng etylen xử lý hạt dâu tây, táo có thể giúp hạt nảy mầm nhanh hơn.

2. Thúc đẩy ra rễ

   • Ngâm cành ghép nho với 50mg/L IBA trong 8 giờ hoặc NAA 50-100ml/L có thể thúc đẩy ra rễ nhanh hơn.

3. Cải thiện đậu quả, ngăn rụng quả

   • Sử dụng GA phun cho táo, lê, đào sẽ giúp tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng quả.

4. Thúc đẩy ra hoa cái

   • Phun ethephon 100-200 mg/L cho cây dưa leo có thể kích thích ra hoa cái sớm.

5. Tạo quả không hạt

   • Phun 50mg/L GA lên hoa táo gai giúp tạo quả không hạt. Với nho, phun 200 mg/L GA trước khi hoa nở cũng có tác dụng tương tự.

6. Tăng kích thước quả, tăng sản lượng, cải thiện chất lượng

   • Phun 20mg/L BA cho cây táo trong giai đoạn ra hoa sẽ giúp quả to hơn, tăng sản lượng và nâng cao chất lượng.

7. Thúc đẩy quả chín

   • Phun ethephon cho táo 3-4 tuần trước khi thu hoạch hoặc phun BA trước 2 tuần sẽ giúp quả chín đều, màu sắc đẹp.

8. Tỉa thưa hoa

   • Phun 5-20mg/L NAA sau 10-15 ngày khi hoa táo nở giúp loại bỏ bớt hoa thừa, giúp cây tập trung dinh dưỡng cho những quả còn lại.

9. Kiểm soát chiều cao, thúc đẩy phân hóa mầm hoa

   • Dùng paclobutrazol 2000mg/L phun cho cây kiwi vào tháng 5 để hạn chế chiều dài của thân và cải thiện khả năng đậu quả.