1. Tổng quan về Chlormequat Chloride (CCC)
Chlormequat Chloride (CCC), còn được gọi là chlormequat hoặc CCC, là một hợp chất ammonium bậc bốn được sử dụng rộng rãi để điều hòa sinh trưởng thực vật. Công thức hóa học của CCC là C5H13Cl2N với khối lượng phân tử là 158,07. CCC thường tồn tại dưới dạng tinh thể không màu với nhiệt độ nóng chảy từ 240-245°C, dễ hòa tan trong nước và rượu nhưng không tan trong các dung môi hữu cơ như ete.
CCC hoạt động bằng cách ức chế sinh tổng hợp axit gibberellic – một hormone kích thích tăng trưởng tự nhiên trong cây trồng. Điều này giúp hạn chế sự kéo dài của thân cây mà không ảnh hưởng đến quá trình phân chia tế bào, tạo cây có chiều cao thấp, giúp cây cứng cáp và tăng cường khả năng chống đổ ngã.
2. Các tính năng và lợi ích của Chlormequat Chloride
- Kiểm soát sự phát triển cây trồng: CCC ức chế sự kéo dài của thân, làm giảm chiều cao của cây và giúp cây khỏe mạnh.
- Cải thiện khả năng chống chịu: CCC tăng cường khả năng chống chịu stress do hạn hán, lạnh, hoặc độ mặn cao, đặc biệt hữu ích ở giai đoạn cây con.
- Tăng năng suất: CCC giúp cải thiện số lượng và chất lượng của hạt, đặc biệt đối với lúa mì, ngô, bông và nhiều loại cây trồng khác.
- Kháng sinh lý thực vật: CCC giúp cải thiện hàm lượng các chất như đường hòa tan, protein, và diệp lục trong cây, nâng cao khả năng tổng hợp và tích lũy chất khô.
3. Ứng dụng kỹ thuật của Chlormequat Chloride trong nông nghiệp
a. Phát triển cây con khỏe mạnh và tăng khả năng chống stress
+ Lúa mì: Ngâm hạt lúa mì với dung dịch CCC nồng độ 0,3-0,5% trong 4-6 giờ, sau đó phơi khô và gieo. Ngoài ra, có thể trộn hạt với dung dịch CCC nồng độ 2-3% trong 12 giờ trước khi gieo, giúp cây con phát triển mạnh, rễ sâu, tăng khả năng chịu stress và năng suất tăng khoảng 12%.
+ Ngô: Ngâm hạt ngô với dung dịch CCC nồng độ 0,5% trong 0,5-1 giờ, sau đó phơi khô và gieo. Phun dung dịch CCC nồng độ 0,2-0,3% lên cây ở giai đoạn cây con có thể giúp cây phát triển ngắn và khỏe, cải thiện khả năng chịu mặn, chịu hạn, và tăng năng suất lên đến 20%.
+ Cao lương: Ngâm hạt với CCC nồng độ 0,5-1% trong 12 giờ, sau đó gieo sau khi phơi khô. Điều này giúp cây con phát triển lá xanh đậm, dày, tăng hàm lượng chất hòa tan và chất khô trong cây.
+ Bông: Ngâm hạt với dung dịch CCC nồng độ 0,3-0,5% trong 4-6 giờ hoặc phun dung dịch CCC nồng độ 20 mg/L ở giai đoạn cây con. Cách này giúp cây phát triển khỏe mạnh và tăng khả năng chịu stress của cây con.
+ Đậu phộng: Phun CCC nồng độ 75-300 mg/L ở giai đoạn 3 lá giúp tăng hoạt động enzyme bảo vệ như superoxide dismutase, tăng khả năng chịu hạn và cải thiện hàm lượng nước trong lá.
+ Đậu nành: Ngâm hạt đậu nành với dung dịch CCC nồng độ 500-750 mg/L trong 6 giờ. Cách này giúp cây phát triển rễ mạnh mẽ, tăng khả năng chịu hạn, lạnh và mặn.
b. Ứng dụng trong giai đoạn phát triển thực vật
Cà tím: Phun CCC nồng độ 300-500 mg/L ở giai đoạn 2 lá giúp cây cà tím phát triển chặt và rễ sâu hơn, cải thiện khả năng chịu stress.
Ớt ngọt: Ở giai đoạn 2 lá, phun dung dịch CCC nồng độ 400 mg/L giúp thân cây dày, tăng tỷ lệ chồi/rễ và cải thiện chất lượng cây giống.
Dưa gang và bí ngô: Phun dung dịch CCC nồng độ 100-300 mg/L ở giai đoạn cây con giúp cây phát triển rễ mạnh và cải thiện khả năng chịu stress.
4. Lưu ý khi sử dụng Chlormequat Chloride
- Bảo quản: CCC dễ bị hút ẩm và phân hủy khi tiếp xúc với chất kiềm.
- Điều kiện đất đai: Sử dụng CCC chủ yếu ở những cánh đồng có điều kiện nước và phân bón tốt. Hạn chế sử dụng ở nơi đất kém màu mỡ.
- Liều lượng trên cây bông: Nếu dùng trên 100 mg/L có thể làm cuống lá giòn, dễ gãy và gây hại cho cây.
- Tác dụng phụ khi tăng tỷ lệ đậu quả: CCC giúp tăng tỷ lệ đậu quả nhưng có thể làm giảm độ ngọt của quả. Kết hợp với phân boron (20 mg/L) để giảm tác dụng phụ này.
5. An toàn lao động và sơ cứu khi sử dụng CCC
CCC có thể gây hại khi tiếp xúc lâu dài với da hoặc vô tình nuốt phải, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, mệt mỏi, và nặng hơn là nôn mửa hoặc co giật. Trong trường hợp ngộ độc nghiêm trọng, cần sơ cứu và sử dụng atropine để điều trị các triệu chứng rõ rệt, nhưng phải tránh dùng quá liều.
Chlormequat Chloride (CCC) là một công cụ hiệu quả giúp nông dân tăng cường kiểm soát sự sinh trưởng và năng suất cây trồng. Bằng cách sử dụng CCC đúng liều lượng và đúng cách, người nông dân có thể thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh, tăng khả năng chịu stress và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.