Auxin NAA - axit naphthylacetic và vai trò trong việc điều hòa sinh trưởng thực vật

Thông tin chung về Auxin NAA

Auxin NAA, tên gọi phổ biến của axit naphthylacetic (NAA), là một chất điều hòa sinh trưởng thực vật thuộc nhóm auxin tổng hợp. Đây là một trong những hợp chất quan trọng được ứng dụng trong nông nghiệp và làm vườn nhằm tăng cường khả năng sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Auxin NAA có công thức phân tử C₁₂H₁₀O₂, trọng lượng phân tử 186,2 và số CAS là 86-87-3.

Tính chất vật lý và hóa học của Auxin NAA

• Dạng tinh khiết: Tinh thể màu trắng, không mùi.
• Dạng sản phẩm công nghiệp: Thường ở dạng bột màu trắng xám.
• Điểm nóng chảy: Khoảng 130°C.
• Điểm sôi: Khoảng 285°C.
• Độ tan: Rất khó tan trong nước lạnh (độ tan chỉ khoảng 240 mg/L ở 20°C), nhưng dễ hòa tan trong các dung môi hữu cơ như etanol, axeton, benzen, ete, và cloroform.

Auxin NAA rất nhạy cảm với ánh sáng, dễ bị đổi màu khi tiếp xúc trực tiếp. Trong môi trường kiềm, NAA có thể chuyển đổi thành dạng muối, giúp tăng khả năng tan trong nước và ổn định hơn khi bảo quản ở nhiệt độ phòng.

Công dụng của Auxin NAA trong nông nghiệp

Auxin NAA là một chất điều hòa sinh trưởng thực vật mạnh mẽ, có nhiều công dụng trong nông nghiệp, bao gồm:

1. Kích thích sự hình thành rễ: Auxin NAA giúp kích thích ra rễ, kể cả rễ chính lẫn rễ phụ, đặc biệt hiệu quả đối với cây trồng từ giâm cành. Điều này giúp cây sinh trưởng mạnh và tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
2. Ngăn rụng hoa và trái non: Sử dụng NAA có thể giảm thiểu hiện tượng rụng trái non, tăng tỷ lệ đậu trái, và đảm bảo năng suất cao.
3. Thúc đẩy phát triển quả và hạt: Auxin NAA không chỉ cải thiện tốc độ phát triển của trái cây mà còn giúp tăng kích thước, trọng lượng và chất lượng quả.
4. Tăng cường khả năng chống chịu: Auxin NAA giúp cây trồng có khả năng chống lại các điều kiện bất lợi như hạn hán, lũ lụt, mặn và kiềm, bệnh tật, và căng thẳng môi trường.
5. Tỉa hoa và trái: NAA giúp điều chỉnh lượng hoa và trái, đặc biệt quan trọng trong canh tác các cây ăn quả như táo và lê, giúp quản lý năng suất tối ưu mà vẫn giữ chất lượng quả cao.

Cách sử dụng Auxin NAA để kích thích ra rễ

Auxin NAA được sử dụng để kích thích rễ cho nhiều loại cây bằng cách ngâm hoặc phun dung dịch có nồng độ phù hợp. Dưới đây là một số hướng dẫn sử dụng chi tiết cho từng loại cây trồng:

• Dâu tây: Chồi non ngâm nhanh với dung dịch NAA 500 mg/L trong 10 giây có thể tăng tỷ lệ ra rễ lên đến 94,2%.
• Liễu tre: Ngâm hom cây liễu với dung dịch 120 mg/L trong 45 phút giúp tăng tỷ lệ ra rễ và nảy mầm.
• Nho: Trước khi giâm cành, ngâm trong dung dịch 100-200 mg/L từ 6-12 giờ giúp cây nhanh ra rễ và phát triển tốt hơn.
• Cà chua: Trong giai đoạn cây ra hoa, phun dung dịch 5-10 mg/L lên lá, mỗi 10-15 ngày một lần trong tổng cộng 3 lần, sẽ thúc đẩy sự phát triển và năng suất.
• Cây trà, dâu tằm, metasequoia: Ngâm gốc hom với dung dịch NAA 60-100 mg/L trong khoảng 3-4 giờ để kích thích sự ra rễ.

Tác dụng của Auxin NAA trong việc thúc đẩy phát triển trái và tăng năng suất

Auxin NAA giúp thúc đẩy quá trình phát triển hạt và quả ở nhiều loại cây. Dưới đây là một số phương pháp sử dụng cho các loại cây trồng phổ biến:

• Lúa mì: Ngâm hạt với dung dịch NAA 10-20 mg/L trong 12 giờ trước khi gieo. Sau 20-30 ngày, phun dung dịch 15-30 mg/L lên lá sẽ thúc đẩy quá trình đẻ nhánh và cải thiện số lượng hạt.
• Táo, lê, chà là: Từ 45 ngày trước khi thu hoạch, phun dung dịch NAA 15-20 mg/L lên toàn cây và phun lại mỗi 15 ngày để ngăn ngừa rụng trái trước khi thu hoạch và tăng năng suất.
• Dưa chuột: Trong thời kỳ sinh trưởng, phun 5-10 mg/L dung dịch lên toàn cây để tăng mật độ hoa cái và cải thiện quá trình thụ phấn.
• Khoai lang: Ngâm gốc cây giống vào dung dịch NAA 10-20 mg/L đến độ sâu 3-4 cm trong 6 giờ trước khi trồng để tăng tỷ lệ sống và cải thiện kích thước củ.

Lưu ý khi sử dụng Auxin NAA

1. Chuẩn bị dung dịch NAA đúng cách

Auxin NAA khó tan trong nước lạnh. Để pha dung dịch, hòa tan NAA trong một lượng nhỏ rượu, sau đó thêm nước hoặc khuấy với natri bicarbonate (baking soda) đến khi tan hoàn toàn. Điều này giúp đạt hiệu quả tối ưu và tránh lãng phí.

2. Sử dụng đúng liều lượng và không vượt quá liều

Dùng quá liều có thể dẫn đến tác dụng phụ như giảm năng suất hoặc gây hại cho cây. Ví dụ, ở lê giống Qiubai, dùng NAA với nồng độ quá 40 mg/L có thể gây hiện tượng rụng lá, biến dạng quả hoặc chết cây.

3. Độc tính và an toàn khi sử dụng

Dù NAA có độc tính thấp, nhưng nó vẫn có thể gây độc hại khi tiếp xúc với da hoặc qua đường tiêu hóa. Khi có dấu hiệu ngộ độc, cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp và đeo bảo hộ lao động khi pha chế hoặc sử dụng NAA.

Tỉa hoa và trái với Auxin NAA

Việc tỉa hoa và trái giúp quản lý số lượng quả, từ đó tập trung dinh dưỡng, giúp quả phát triển chất lượng và tăng giá trị thương phẩm. Dưới đây là hướng dẫn cho một số cây trồng phổ biến:

• Táo: Sau khi hoa nở khoảng 10 ngày, phun dung dịch NAA 10-20 mg/L để điều chỉnh lượng trái. Đối với giống táo chín sớm, không phun quá 10 ngày sau nở hoa để tránh tổn hại cho cây.
• Đào: Phun dung dịch 40-60 mg/L khoảng 20-45 ngày sau khi hoa nở giúp loại bỏ các quả dư thừa và kiểm soát số lượng quả.
• Quýt và lê: Trong giai đoạn ra hoa, phun dung dịch 100-300 mg/L để loại bỏ những quả không đạt yêu cầu.

Kết luận

Auxin NAA là một công cụ mạnh mẽ trong ngành nông nghiệp giúp thúc đẩy sự phát triển cây trồng, tăng khả năng ra rễ, ngăn ngừa rụng trái và cải thiện năng suất cây trồng. Tuy nhiên, việc sử dụng phải tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn để tránh gây tổn hại cho cây và đảm bảo an toàn. Với các tính năng ưu việt, Auxin NAA đóng vai trò không thể thiếu trong việc tăng năng suất và chất lượng cây trồng, đặc biệt là trong các điều kiện môi trường khắc nghiệt.